Apoptosis ( Apoptoz ) Nedir?
Kýsaca programlanmýþ hücre ölümü þeklinde tanýmlanabilir.
"Apoptoz terimi ilk olarak 1972 de J.F.K.Kerr tarafýndan nekrozdan farklý olarak gerçekleþen diðer bir ölüm þekli için tanýmlanmýþtýr ve fizyolojik hücre ölümünü ifade eder. Eski bir yunan terimi olan apoptoz, kelime anlamý olarak yapraklarýn aðaçtan, petallerin çiçekten doðal olarak düþmesi anlamýna gelmektedir. Bugün de bu terimin kullanýmý uygundur ve fizyolojik nedenlerden kaynaklanan hücre ölümünü anlatýr. Teorik olarak apoptoz, çeþitli travmatik hücre dýþý lezyonlar ya da genetik faktörlerle aktive edilen ve hücrenin kendisi tarafýndan programlanmýþ bir mekanizma vasýtasýyla hücre ölümünü kontrol eden aktif bir iþlem olup, hücrenin intiharý olarak tanýmlanabilir. Böylece hormonal olarak aktif çeþitli maddeler, iyonize radyasyon ve kemoterapiyi içeren travmatik ajanlar vasýtasýyla gerçekleþen hücresel lezyonlarýn ya da genetik faktörlerle aktive edilen hücresel intihar programýnýn apoptoza neden olduðu söylenebilir . Fizyolojik bir iþlem olarak apoptoz, normal geliþim sýrasýnda ve olgun organizmadaki çeþitli hücre tiplerinin tahribi esnasýnda spesifik hücrelerin kaybýndan sorumludur. Apoptotik hücre sayýsý kiþinin ya da organizmanýn saðlýklý ya da hasta oluþunu belirlediðinden, apoptozun fonksiyonel mekanizmalarý hücrede denge unsurudur . Bu da demektir ki; apoptoz oranýnýn azalmasý ile hücre sayýsý artar aksine eðer apoptoz oraný artarsa hücre sayýsý azalýr ve istenmeyen doku tahribatý meydana gelir.
Günümüzde insaný da içeren memeliler grubunda üretkenliðin dengelenmesinde apoptozun önemli rol oynadýðýna dair saðlam kanýtlar vardýr. Ayrýca birçok hastalýðýn genetiðinde de bu deðiþimler söz konusudur.
Apoptoz tek hücreli organizmalarda hücre ölümünün tek yoludur. Çok hücreli organizmalarda ise genetik oluþumlu hücre hasarýnýn bloke edilmesi ya da hücrenin tamamen yok edilmesi apoptoz vasýtasýyla gerçekleþir. Böylece hasarýn yayýlmasý ve tümör oluþumu gibi zararlý olasýlýklar engellenmiþ olur . Apoptoz olayýnýn oluþmasýndan daha önce hücresel replikasyon iþlemi durur (DNA onarýmý) eðer bu esnada DNA tamiri gerçekleþemezse apoptoz ile sonuçlanan olaylar serisi baþlar. Bu sýrada apoptozun baþlayýp baþlamamasý hasarýn boyutuna, hücrenin tipine ve hücrenin üretkenlik potansiyeli olan tümor geliþtirme riskine baðlýdýr. "
Alýntýdýr.